Matura Polski Rozszerzony Lektury – Praktyczny Przewodnik
Poznaj pełną listę obowiązkowych lektur na egzaminie maturalnym z języka polskiego na poziomie rozszerzonym. Dowiedz się, jak efektywnie przygotować się do matury, uwzględniając frazy najczęściej wyszukiwane w Internecie, takie jak „polski rozszerzony lektury” i „matura polski rozszerzony lektury”. Ten artykuł stanowi kompleksowy przewodnik dla wszystkich, którzy chcą odnieść sukces na egzaminie.
Słowa kluczowe: polski rozszerzony lektury, matura polski rozszerzony lektury, lista lektur obowiązkowych, przygotowanie do matury, egzamin z polskiego
Dlaczego warto poznać wszystkie lektury z zakresu Polski Rozszerzony Lektury?
Egzamin maturalny na poziomie rozszerzonym z języka polskiego wymaga nie tylko umiejętności pisania wypracowań, ale także szczegółowej znajomości wybranych dzieł literackich. Ten artykuł pomoże Ci przygotować się do kluczowych zagadnień, jakie mogą pojawić się w arkuszu egzaminacyjnym, a zwłaszcza w wypracowaniu, gdzie musisz odwołać się do lektur obowiązkowych. Zwrócimy uwagę na zmiany w spisie lektur w różnych latach, abyś miał pewność, że Twoja wiedza jest aktualna i zgodna z nowymi wytycznymi.
Matura Polski Rozszerzony Lektury – co musisz wiedzieć?
Zadanie rozszerzonej odpowiedzi, czyli wypracowanie na maturze z języka polskiego, sprawdza, w jakim stopniu znasz treść, problematykę i konteksty wybranych utworów literackich. Właśnie dlatego tak ważne jest dokładne zapoznanie się z ich fabułą, motywami oraz kontekstami historyczno-literackimi.
Poniżej znajdziesz pełną listę lektur obowiązkowych z podziałem na zakres podstawowy i rozszerzony. Zwróć szczególną uwagę na to, które utwory są wymagane w danym roku. Jeśli przygotowujesz się do matura polski rozszerzony lektury w latach 2025–2028, możesz powoływać się na szerszy zestaw, natomiast od 2029 roku obowiązywać Cię będą wyłącznie tytuły z nowej podstawy programowej (2024).
Lista lektur obowiązkowych – Zakres Podstawowy
W zakresie podstawowym uwzględniono utwory od starożytności, poprzez średniowiecze, aż do współczesności. Na liście znajdziesz takie dzieła, jak:
- Biblia (wybrane fragmenty, w tym „Księga Rodzaju”, „Księga Hioba”, „Księga Koheleta”)
- Jan Parandowski, „Mitologia” (cz. I „Grecja”)
- Homer, „Iliada” (fragmenty)
- Sofokles, „Antygona”
- „Lament świętokrzyski” (fragmenty)
- „Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią” (fragmenty)
- „Pieśń o Rolandzie” (fragmenty)
- William Szekspir, „Makbet”
- Molier, „Skąpiec”
- Ignacy Krasicki, wybrana satyra
- Adam Mickiewicz, wybrane ballady (w tym „Romantyczność”), „Dziady” cz. III
- Bolesław Prus, „Lalka”
- Henryk Sienkiewicz, „Potop” (fragmenty)
- Fiodor Dostojewski, „Zbrodnia i kara”
- Stanisław Wyspiański, „Wesele”
- Władysław Stanisław Reymont, „Chłopi” (fragmenty)
- Stefan Żeromski, „Przedwiośnie”
- Witold Gombrowicz, „Ferdydurke” (fragmenty)
- Tadeusz Borowski, „Proszę państwa do gazu”
- Gustaw Herling-Grudziński, „Inny świat” (fragmenty)
- Hanna Krall, „Zdążyć przed Panem Bogiem”
- Albert Camus, „Dżuma”
- George Orwell, „Rok 1984”
- Sławomir Mrożek, „Tango”
- Marek Nowakowski, „Górą «Edek»” (z tomu „Prawo prerii”)
- Andrzej Stasiuk, „Miejsce” (z tomu „Opowieści galicyjskie”)
- Olga Tokarczuk, „Profesor Andrews w Warszawie” (z tomu „Gra na wielu bębenkach”)
- Ryszard Kapuściński, „Podróże z Herodotem” (fragmenty)
Ponadto z zakresu szkoły podstawowej: Ignacy Krasicki – bajki, Adam Mickiewicz – „Dziady” cz. II, „Pan Tadeusz” (wybrane księgi), Aleksander Fredro – „Zemsta”, Juliusz Słowacki – „Balladyna”.
Lista lektur obowiązkowych – Zakres Rozszerzony
Jeśli zdajesz egzamin z polski rozszerzony lektury, zwróć uwagę na dodatkowe utwory wchodzące w skład zakresu rozszerzonego:
- Homer, „Odyseja” (fragmenty)
- Dante Alighieri, „Boska Komedia” (fragmenty)
- Jan Kochanowski, „Treny” (cykl)
- William Szekspir, „Hamlet”
- Juliusz Słowacki, „Kordian”
- (Realistyczna / naturalistyczna powieść europejska) – Balzac, Dickens, Gogol lub Flaubert
- Franz Kafka, „Proces” (fragmenty)
- Michaił Bułhakow, „Mistrz i Małgorzata”
- Stanisław Ignacy Witkiewicz, „Szewcy”
- Bruno Schulz, wybrane opowiadania z „Sklepów cynamonowych”
- Tadeusz Konwicki, „Mała Apokalipsa”
- Janusz Głowacki, „Antygona w Nowym Jorku”
- Sławomir Mrożek, wybrane opowiadanie
- Wybrany esej Gustawa Herlinga-Grudzińskiego lub Zbigniewa Herberta
Zmiany w latach 2025–2028
W tym okresie zdający mogą sięgać po wszystkie utwory obowiązujące w obu podstawach programowych: z 2018 oraz 2024 roku. Oznacza to szerszy zakres lektur, a co za tym idzie – więcej możliwości wyboru przykładów literackich do wypracowań. Jeśli planujesz zdawać maturę z polskiego na poziomie rozszerzonym to lektury powinny być Twoim oczkiem w głowie. Pamiętaj o zapoznaniu się z każdą pozycją, aby z łatwością dopasować lekturę do ewentualnego tematu egzaminacyjnego.
Zmiany od roku 2029
Począwszy od 2029 roku, wypracowanie możesz oprzeć jedynie na tytułach wskazanych w nowej podstawie programowej z 2024. Starsze zestawy lektur nie będą już uwzględniane w arkuszu egzaminacyjnym. Zmiana ta w znacznym stopniu wpłynie na przygotowania do matury, ponieważ zawęża listę utworów, z których możesz korzystać, pisząc wypracowanie.
Jak skutecznie przygotować się do Matura Polski Rozszerzony Lektury?
- Zapoznaj się z listą lektur na początku roku – rozplanuj czytanie i analizę. Dzięki temu unikniesz nadmiernego stresu tuż przed egzaminem.
- Opracuj notatki i streszczenia – wypunktuj główne wątki, motywy i konteksty historyczne. Ułatwi Ci to szybkie powtórki.
- Łącz utwory z epoką – znajomość kontekstu epoki (filozofia, wydarzenia historyczne, styl literacki) pomoże Ci lepiej zinterpretować treść i problematykę dzieła.
- Korzystaj z próbnych arkuszy i przykładowych tematów – ćwicz formułowanie tez, argumentacji oraz poprawną strukturę wypracowania.
- Twórz odniesienia do innych tekstów kultury – jeśli tematyka pozwala, wzbogacaj argumenty o dodatkowe przykłady (np. film, sztuka teatralna), ale pamiętaj, aby przynajmniej jedna lektura obowiązkowa była w centrum rozważań.
Podsumowanie
Bez względu na to, czy zdajesz egzamin w 2025, 2028 czy 2029 roku – kluczem do sukcesu na maturze z polskiego rozszerzonego są lektury, czyli rzetelne przeczytanie i zrozumienie wszystkich wskazanych dzieł. Zwróć uwagę na charakterystyczne cechy epoki, motywy literackie, sylwetki bohaterów oraz konteksty historyczno-kulturowe. Dzięki temu Twój wywód w wypracowaniu będzie spójny, rzeczowy i przekonujący.
Mamy nadzieję, że ten poradnik pomoże Ci skoncentrować się na kluczowych zagadnieniach. Pamiętaj o systematyczności i regularnych powtórkach, a szansa na wysoki wynik z egzaminu wzrośnie znacząco. Powodzenia w przygotowaniach!
Zobacz też: Język polski. Matura - poziom rozszerzony
Źródło: CKE