Strona 2 z 4
1. Konspekt przykładowej odpowiedzi na temat:
Labirynt – przestrzeń zapraszająca do odkryć czy pułapka bez wyjścia? Rozważ problem, odwołując się do podanego fragmentu opowiadania Brunona Schulza i innego tekstu kultury.
Matura 2015. Zadanie egzaminacyjne na ustną maturę z języka polskiego
I WPROWADZENIE
Labirynt w literaturze ma znaczenie symboliczne. Oznacza:
- sytuację, z której człowiek nie potrafi znaleźć wyjścia, jest więc znakiem zagubienia;
- przestrzeń zapraszającą do odkryć (chęć odkrywania, poznawania czegoś nowego wpisana jest w ludzką naturę).
II TEZA
Labirynt jest dla człowieka pułapką bez wyjścia.
III ARGUMENTY
Odwołania do prozy Schulza:
a) Motyw labiryntu u Schulza zwykle związany jest z nocą. Noc symbolizuje mroczne strony ludzkiej natury.
b) Labirynt tworzą „zwielokrotnione, plączące się i wymieniające jedne z drugimi ulice". Struktura miasta w opowiadaniu jest labiryntem, metaforycznym odwzorowaniem przeżyć bohatera. Błądzenie po mieście symbolizuje wysiłek dotarcia do takich prawd, które budzą w bohaterze lęk i niepokój.
c) Labirynt składa się z realnych elementów świata przedstawionego: topografii miasta w nocy, domów oraz przyrody, które dziecięca psychika odrealnia, deformuje („ulice podwójne, ulice sobowtóry, ulice kłamliwe i zwodne"), tworzy przestrzeń groźną i nieprzyjazną („domy nie miały nigdzie bramy wchodowej, tylko okna szczelnie zamknięte, ślepe odblaskiem księżyca").
d) Bohater chce spełnić swoje marzenie obejrzenia sklepów cynamonowych nocą, szuka właściwej ulicy, ale w końcu nocne miasto zaczyna budzić w nim niepokój i lęk, więc porzuca swoje zamiary i ucieka („przyspieszyłem kroku").
e) W opowiadaniu labirynt wydaje się jednocześnie zamknięty i otwarty; bohater jest ciekawy, co zobaczy dalej, jakby wiodła go jakaś tajemnicza, ale też wroga siła.
b) Labirynt tworzą „zwielokrotnione, plączące się i wymieniające jedne z drugimi ulice". Struktura miasta w opowiadaniu jest labiryntem, metaforycznym odwzorowaniem przeżyć bohatera. Błądzenie po mieście symbolizuje wysiłek dotarcia do takich prawd, które budzą w bohaterze lęk i niepokój.
c) Labirynt składa się z realnych elementów świata przedstawionego: topografii miasta w nocy, domów oraz przyrody, które dziecięca psychika odrealnia, deformuje („ulice podwójne, ulice sobowtóry, ulice kłamliwe i zwodne"), tworzy przestrzeń groźną i nieprzyjazną („domy nie miały nigdzie bramy wchodowej, tylko okna szczelnie zamknięte, ślepe odblaskiem księżyca").
d) Bohater chce spełnić swoje marzenie obejrzenia sklepów cynamonowych nocą, szuka właściwej ulicy, ale w końcu nocne miasto zaczyna budzić w nim niepokój i lęk, więc porzuca swoje zamiary i ucieka („przyspieszyłem kroku").
e) W opowiadaniu labirynt wydaje się jednocześnie zamknięty i otwarty; bohater jest ciekawy, co zobaczy dalej, jakby wiodła go jakaś tajemnicza, ale też wroga siła.
Odwołania do innego utworu:
a) W Procesie F. Kafki Józef K. błądzi, szukając tajemniczego sądu. Odwiedza pokoje, biura, strychy, rupieciarnie, korytarze (miejsca ciemne i duszne, nieprzyjazne). Jego wędrówka jest próbą poszukiwania instytucji, która go oskarża, ale jednocześnie odkrywania prawdy o samym sobie.
b) Błądzenie Józefa K. po przestrzeni labiryntu ma na celu odnalezienie odpowiedzi na pytanie o istotę winy. Początkowo Józef K. czuje się niewinny, wydaje mu się, że aresztowanie jest pomyłką, ale potem ulega systemowi, który go osacza, doprowadzając do śmierci.
c) Wędrówka po ciemnych i nieprzyjemnych wnętrzach jest jednocześnie symbolem zagubienia bohatera.
d) Opisując świat przedstawiony, Kafka posługuje się absurdem, co dodatkowo wpływa na pesymistyczną wymowę utworu.
b) Błądzenie Józefa K. po przestrzeni labiryntu ma na celu odnalezienie odpowiedzi na pytanie o istotę winy. Początkowo Józef K. czuje się niewinny, wydaje mu się, że aresztowanie jest pomyłką, ale potem ulega systemowi, który go osacza, doprowadzając do śmierci.
c) Wędrówka po ciemnych i nieprzyjemnych wnętrzach jest jednocześnie symbolem zagubienia bohatera.
d) Opisując świat przedstawiony, Kafka posługuje się absurdem, co dodatkowo wpływa na pesymistyczną wymowę utworu.
V PODSUMOWANIE
Labirynt u Schulza i Kafki został przedstawiony jako przestrzeń wroga i nieprzyjazna, pułapka bez wyjścia.