Zadania egzaminacyjne z języka polskiego. Matura 2015

Czym jest mit starożytny?

Mit to pochodząca z antyku opowieść o bogach, ludziach i otaczającej człowieka rzeczywistości.

Czy mit jest utworem literackim?

Mit nie jest utworem literackim. Od literatury odróżnia go forma (początkowo wyłącznie mówiona) i funkcja (starożytnym wyjaśniał istotę ludzkiego istnienia, tłumaczył świat, np. umożliwiał racjonalizowanie tajemniczych zjawisk przyrody).

Jak i dlaczego twórcy nawiązują do starożytnych mitów? Istnieje wiele form nawiązywania do mitów; charakter nawiązań zależy m.in. od dziedziny sztuki i stopnia przetworzenia mitu; mity są źródłem inspiracji, punktem odniesienia, przedmiotem polemiki.

Co przedstawia obraz Bruegla?

Obraz ten przedstawia pochylonego i odwróconego tyłem do widza człowieka, który orze pole, co sugeruje, że jego życie to codzienna praca, zmęczenie, zamknięcie we własnym świecie. Scena ta jest metaforą ludzkiego losu. Niewielkie, niewyraźne postaci na drugim planie (pasterz i rybak) – wyrażają anonimowość człowieka, podobieństwo losu wszystkich ludzi.

Dlaczego tytułowy Ikar nie jest postacią centralną na obrazie?

Ikar – prawie niewidoczny (z wody wystają tylko nogi bohatera mitu) jest postacią drugoplanową. Jego czyn (lot w przestworzach) i śmierć nie mają wielkiego znaczenia – pozostałe postaci nie zwracają na niego uwagi.

Jak wygląda tło?

Tło to zatoka morska, po której płyną żaglowce, będące, podobnie jak góry, metaforą dalekiego, nieznanego, niedostępnego świata. Głębia perspektywy i kompozycja otwarta mogą wpływać na odczuwalne przez odbiorcę poczucie kontrastu między losem Ikara a zachowaniem ludzi na brzegu.

Jakie barwy dominują na obrazie?

Na obrazie dominują barwy jasne, nasycone.

Co o obrazie Bruegla mówi jego tytuł nadany przez artystę?

Określenie „pejzaż" podkreśla charakter obrazu, którego sedna nie stanowi czyn bohaterski; wyrażenie „upadek Ikara" wskazuje na związek obrazu ze starożytnym mitem – obraz ten jest ilustracją do niego.

W jaki sposób autor obrazu nawiązuje do mitu?

Autor przetwarza mit: z opowieści słownej na obraz; Bruegel pomija postać Dedala, w ten sposób zmieniając wymowę mitu.

W jaki sposób Ernest Bryll w wierszu Wciąż o Ikarach głoszą nawiązuje do mitu o Dedalu i Ikarze? Wiersz nawiązuje bezpośrednio do tego mitu, parafrazując go. Aluzyjnie przywołany jest też obraz Bruegla (to pokazuje wewnętrzną spójność tradycji kulturowej). Poeta pokazuje sposób odbioru mitu o Dedalu i Ikarze we współczesnej kulturze; utwór jest reinterpretacją mitu i jego kulturowych przetworzeń: zawiera przesłanie związane z postawami, które wobec życia może przyjąć człowiek.

Nawiązania do starożytnych mitów przez twórców wielu epok mają zróżnicowany charakter. Wielość istniejących nawiązań do mitów umożliwia tworzenie swoistego dialogu kulturowego: pomiędzy artystami (np. Bruegel – Bryll), epokami, pokoleniami.