Analiza wiersza, interpretacja wiersza

Nadawca - podmiot liryczny:

To poeta:

„Poezja moja"

Jest przekonany o wyjątkowości swego pomysłu:

„szaleńczy plan"

Czuje się pewny:

„To nie proroctwo! [...] To pewność!"

Dotychczasowa poezja ograniczała go:

„skuty słowem i myślą"

Nie chce być romantycznym wieszczem, przewodnikiem, ani profetą:

„Nie chcę wam być przewodnikiem..."

„Nie śmiejcie się, żem jest „prorokiem"!"

Odrzuca koncepcję wyjątkowości poety, akcentuje, że jest zwykłym człowiekiem:

„ultimus inter pares"

Chce aprobaty innych:

„chodźcie, chodźcie"

Uważa, że wszystkich łączy współczesność:

„rozmaici, oddzielni, wszyscy współcześni"

Odczuwa wielką radość:

„O, żywe, porywające, radosne akordy!

Co się dzieje! Co się dzieje!

Nauczyłem się cudownej pieśni,

Tryumfuję, szaleję z radości,"

Głosi franciszkańską miłość do świata i witalizm:

„Upiłem się światem Bożym, pokochałem ostateczną miłością"

Stosunek podmiotu lirycznego do tradycji:

Buntuje się wobec tradycji:

„Plan, który można przyrównać herezji"

„To Rewolucja Dusz!"

„Twórczość moja precz rzuci nakaz dawnych wiar,
Ale się skłoni wszędzie, kędy jest mogiła."

Nie odrzuca całkowicie tradycji:

„Nie stracił czaru romantyczny smęt

Róż i słowików, rusałek i goplan."

Czuje więź z tradycją:

„Nie stracił mocy Achilles i Piast

I chwalon będzie każdy, kto bohater!"

Kontestuje konwencjonalność, schematyzm poezji:

„(...) romantyczny smęt

Róż i słowików, rusałek i goplan"

„Miałaś swe stałe, stare rekwizyty,"

Zarzuca anachroniczność, staroświeckość dotychczasowej poezji:

„stałe, stare rekwizyty"

„Lecz coraz szybciej warczy życia pęd"

„Lecz już z czeluści elektrycznych miast

Tłum wielki bucha"

Wiersz jest manifestem programowym. Program poetycki:

Poszukuje nowej formy poezji:

„Powstał w duszy mej wprost szaleńczy plan,

Plan, który można przyrównać herezji"

Poezję trzeba unowocześnić, dostosować do zmieniającej się rzeczywistości:

„Lecz coraz szybciej warczy życia pęd:

Tam, gdzie jest księżyc, jest i aeroplan!"

„Lecz już z czeluści elektrycznych miast

Tłum wielki bucha, jak lawa przez krater!"

Praesensizm – poezja powinna opisywać teraźniejszość:

„Lecz już z czeluści elektrycznych miast

Tłum wielki bucha, jak lawa przez krater!"

Egalitaryzm poezji:

„śpiew Powszechny"

„Dla powszechnego zrozumienia."

Poezja ma podejmować wszystkie tematy:

„wszystkiemu chcę dać równouprawnienie"

Subiektywizm:

„wszystko na moje wyprowadzić szczyty"

Rewolucyjność:

„Rewolucja Dusz! To śmiałe Rzuty"

Ekspresywność, ekspresjonizm:

„Poezja moja – to nie tylko śpiewność,

Zrodzona szczęściem lub żalem głębokim..."

„Ale i rzewność, niezgłębiona rzewność..."

Prostota języka - poezja jest adresowana do każdego:

„Dosłownie, dobitnie, wyraźnie,

Dla powszechnego zrozumienia"

Irracjonalizm:

„Powstał w duszy mej wprost szaleńczy plan,"

Intuicjonizm:

„To są przeczucia człowieka"

Witalizm:

„O, żywe, porywające, radosne akordy!

Co się dzieje! Co się dzieje!

Nauczyłem się cudownej pieśni,

Tryumfuję, szaleję z radości,

Upiłem się światem Bożym,"

Dynamizm, zdecydowane działanie:

„To Rewolucja Dusz! To śmiałe Rzuty!"

Populizm:

„Chętnie w tłum się wcisnę,"

Dbałość o język i formę

„Wszystko na moje wyprowadzić szczyty,"

„Dosłownie, dobitnie, wyraźnie,"

Język:

Środki stylistyczne:

Wiersz obfituje w środki stylistyczne, które wzmacniają ekspresję utworu. Dzięki nim tekst zyskuje wrażenie spontanicznego i improwizowanego wystąpienia poety, który chce porwać tłumy i zmienić poezję.

niedopowiedzenie - "Co ja właściwie sądzę o poezji" - budują napięcie, wzmagają ciekawość w czytelniku;

wykrzyknienie - "Będą te słowa jak taneczny krok!" - pokazują entuzjazm podmiotu lirycznego, mają wywołać podobną reakcję w odbiorcy;

wyliczenie - "Róż i słowików, rusałek i goplan" - akcentuje wielość, bogactwo opisywanych elementów;

metafora - "słów perlistość" - kondensuje treści, idealizuje nową koncepcję poezji;

pytanie - ""Wpływy?" Ja wpływów nie wstydzę się wcale!", "Bo o czymż mówię?" - sprawia wrażenie dialogowości, wzmacnia retoryczność wypowiedzi;

wtrącenie - "(...Ale i rzewność, niezgłębiona rzewność...)" - zwiększa prawdziwość słów;

eksklamacja - "Och, nie!" - potęguje emocjonalność, spontaniczność wypowiedzi;

tryb rozkazujący - "Chodźcie, chodźcie" - podkreśla apel, wezwanie odbiorców do współuczestnictwa, skraca dystans między podmiotem lirycznym a odbiorcą;

sentencja - "ultimus inter pares" - wzmacnia funkcję perswazyjną, pokazuje wykształcenie podmiotu lirycznego;

powtórzenie - "Śród lat minionych, śród ofiarnych dymów" - zwiększa rytmiczność tekstu;

kolokwializm - "Nie śród wymoczków" - zbliża język do języka odbiorców;

neologizm - "Twórczość moja ogarnie wszechbędący Byt." - akcentuje niezwykłość nowej koncepcji poezji;

Forma utworu:

Układ stroficzny wiersza jest zróżnicowany. Pierwsze strofy są czterowersowe, następne dziewięciowersowe. Ostatnia strofa jest ośmiowersowa.

Długość wersów jest zróżnicowania, najczęściej pojawia się 11-zgłoskowiec, ale spotkać można 10-zgłoskowce i 9-zgłoskowce. Poeta nie przestrzega zasad sylabizmu ścisłego. Długość wersu jest wyraźnie podporządkowana zamierzeniom artystycznym, treść staje się ważniejsza niż forma wiersza.