Filozoficzny wymiar cierpienia w „Innym świecie” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego
Cała literatura łagrowa ukazuje cierpienie, ale w przeciwieństwie do niej Grudziński ucieka od martyrologii w kierunku uogólnień opisywanych doświadczeń:
- nostalgia za ojczyzną (nawet Rosjan)
- natura również niszczy ludzi, zadaje cierpienie
- akt dobrowolnego męczeństwa, jako akt wolności (Ukrainka Natalia Lwowna, zabójca Stalina, Kostylew)
Praca była narzędziem tortur i mordu.
Głód był wynikiem nadludzkiej pracy w nieludzkich warunkach i programowo niewystarczających posiłków.
Ponadto rodziny „politycznych” były represjonowane, skutecznie zmuszano je, by zerwały wszelkie więzi z więźniami. Cierpienie psychiczne było zatem nie tylko efektem braku wolności, tęsknoty, ale także odebraniem wszelkich wartości, celu w życiu i osamotnienia.
Męka moralna polega na odebraniu człowiekowi podmiotowości i pojmowaniu społeczeństwa („Powinniśmy umrzeć – my gnój ludzki, ”)
Łagrownicy to ludzie martwi za życia, poddani nieustannej reifikacji prowadzącej do dehumanizacji, którzy nigdy nie mieli opuścić obozów pracy.